Bosna i Hercegovina najbolje je plasirana država iz regiona na svjetskoj listi država prema broju dobitnika Nobelove nagrade, pokazalo je nedavno istraživanje. Na listi 193 države svijeta, BiH je na visokom 35. mjestu s dva nobelovca. Najprestižnije svjetsko priznanje 1961. godine za književnost je dobio Ivo Andrić, a 1975. Vladimir Prelog za hemiju. Obojica su rođeni u našoj zemlji.
Svega 66 država u svijetu je među onima čiji su državljani dobili ovu prestižnu nagradu, BiH se sa svoje dvije nagrade svakako nalazi u ovom elitnom društvu, a impresivan je podatak o prosjeku nagrada prema broju stanovnika.
Visok prosjek
Broj stanovnika BiH iznosi oko 3,8 miliona, što podijeljeno s dvije Nobelove nagrade iznosi jednu na 1,9 miliona stanovnika. A u naučnoj velesili Rusiji, primjerice, koja ima oko 144 miliona stanovnika, a dobila je 27 nagrada, prosjek je jedna nagrada na 5,3 miliona stanovnika. Impresivan je prosjek Švedske, koja ima oko deset miliona stanovnika, a osvojila je 29 nagrada, što iznosi jednu nagradu na oko 345.000 stanovnika!
Od ukupno 873 dodijeljene nagrade, najviše njih u svim naučnim disciplinama osvojile su Sjedinjene Države - ukupno 257, na drugom mjestu je Velika Britanija s ukupno 94 nagrade, a na trećem Njemačka s njih 80. Kada su u pitanju države iz regiona, Slovenac Fritz Pregl dobio je Nobelovu nagradu 1923. za hemiju, Hrvat Lavoslav (Leopold) Ružička 1939. godine za hemiju, a iz Makedonije Nobelovu nagradu za mir dobila je Majka Tereza 1979.
Andrić i Prelog: Ponos države
Iz regiona, Srbija, Crna Gora, Albanija još nemaju nijednu ovu prestižnu nagradu.
Samo živi ljudi smiju biti nominirani za Nobelovu nagradu, piše u Statutu Nobelove fondacije. Ipak, dobitnici Nobelove nagrade za mir Dag Hamarskjold (Hammarskjold) 1961. i za književnost Erik Aksel Karlfeld (Axel Karlfeldt) 1931. godine, svejedno su posthumno nagrađeni, jer su umrli u razdoblju između nominacije i proglašenja dobitnika.
Dvostruki laureati
Amerikanac Džon Bardin (John Bardeen) nagrađen je dva puta za fiziku, 1956. i drugi put 1972. Britanski biohemičar Frederik Sagner (Frederick Sanger) dva je puta dobio nagradu za hemiju, 1958. i 1980. godine. Neobičnu kombinaciju postigao je američki hemičar Lajnus Poling (Linus Pauling), koji je 1954. dobio Nobelovu nagradu za hemiju, a 1962. za mir. Sigurno najpoznatija dvostruka nobelovka je Marija Kiri (Marie Curie), ona je 1903. nagrađena za fiziku, a 1911. za hemiju.
Broj nagrada za pojedine zemlje
- SAD – 257 Nobelovih nagrada
- Velika Britanija – 94
- Njemačka – 80
- Francuska – 53
- Švedska – 29
- Rusija – 27,
- .... ,
- Pakistan – 3
- Turska – 3
- BiH – 2
- Iran – 2
- Alžir – 2
- Portugal – 2
- Libija – 2
- Hrvatska – 1
- Island – 1
- Makedonija - 1
Nobelovac u prosjeku ima 59 godina
Nobelovu nagradu prati i niz zanimljivosti, pa tako postoji i razdoblje u kojem je rođeno najviše dobitnika ove nagrade, a najčešći datumi rođenja među dobitnicima Nobelove nagrade su 21. maj i 28. februar. Ako se promatra svih šest disciplina, u prosjeku dobitnici imaju 59 godina.
Nema komentara:
Objavi komentar